Urodziny Wiery Gran
104 lata temu urodziła się Wiera Gran. Wspaniała pieśniarka, aktorka kabaretowa i filmowa. Niezwykle utalentowana i pracowita, jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej nagrała 28 płyt (!). Gwiazda warszawskich kabaretów, którą stała się, mając niewiele ponad dwadzieścia lat.
Miłośników wyjątkowej barwy jej głosu było wielu. W klubie "Paradis" na warszawskim Nowym Świecie fani zjawiali się tłumnie, a nazwisko Wiery Gran stawało się coraz bardziej rozpoznawalne. "Tango brazylijskie", "W płomiennym tangu" czy "W hawajską noc" - te piosenki znali wszyscy bywalcy stołecznych parkietów.
Szczyt jej kariery przypadł na ostatnie dwa lata przed wybuchem wojny. Rozwijała się również jako aktorka, grając m.in. w filmie "Bezdomni".
Wojna zastała ją we Lwowie, gdzie pracowała m.in. w teatrze Marysieńka. W 1940 roku wróciła jednak do Warszawy. Kiedy jej dom przy ul. Hożej został zburzony, wyjechała do Krakowa, gdzie śpiewała w kawiarni Polonia. W 1941 wróciła ponownie do Warszawy. Występowała w kawiarni "Sztuka", m.in. z Władysławem Szpilmanem, Andrzejem Włastem i Polą Braun. Powodzenie Gran przyniósł utwór "Jej pierwszy bal", skomponowany przez Szpilmana.
Po wojnie kontynuowała karierę - pierwszy powojenny występ odbył się w listopadzie 1945 roku w Polskim Radiu z orkiestrą Stefana Rachonia. Występowała również w krakowskiej kawiarni Casanowa, w Łodzi w duecie z Mieczysławem Foggiem i w kabarecie "Kukułka", oraz z orkiestrą Stefana Rachonia.
W 1950 roku wyemigrowała z Polski. Występowała m.in. w teatrze Mariana Hemara, nagrała piosenki dla Radia Wolna Europa. Koncertowała w najsłynniejszych salach koncertowych - Carnegie Hall w Nowym Jorku czy Salle Pleyel w Paryżu. Zmarła w 2007 roku w Domu Świętego Krzyża w Paryżu, tym samym, w którym w 1883 zmarł Cyprian Kamil Norwid.
20 maja 2015 roku w Teatrze Muzycznym w Toruniu odbyła się premiera monodramu "Jutro będzie za późno" (reż. Agnieszka Płoszajska). W Wierę Gran wcieliła się Ola Lis, później wielokrotnie nagradzana na wielu festiwalach. Ta wyjątkowa kreacja w szczególny sposób łączy w sobie aktorski, wokalny i muzyczny warsztat aktorki.
"Jutro będzie za późno" zostało dostrzeżone i nagrodzone m.in. Złotym Liściem (2018) na XV Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Retro, wyróżnieniem Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego za 2018 rok w kategorii kultura dla Oli Lis i Agnieszki Płoszajskiej oraz nagrodą aktorską i reżyserską na Festiwalu Sztuk Autorskich i Adaptacji Windowisko.
"Kiedy Aleksandra Lis wychodzi na scenę i zaczyna śpiewać piosenkę Gran, tempem błyskawicznym cofamy się do tych odległych czasów. Nagle zaczynamy żyć z samą bohaterką, która łapiąc nas za rękę, czyni oddanymi kompanami w jej podróży. Zaczynamy dzielić z nią wszystkie przeżycia, stajemy się ich częścią, a wszystko po to, żeby zrozumieć, co naprawdę stało się z Wierą Gran. Ale aktorka nie zabiera nas w tę podróż przypadkowo, bo to my, mamy stać się świadkami niewinności artystki. Mamy w końcu jej uwierzyć, uwolnić od obsesji nią targającymi." - Agnieszka Kobroń, www.afiszteatralny.pl
